سفال
سفال در ایران تاریخچه ای بسیار طولانی دارد و قدمتش به ده هزار سال پیش میرسد، انسان هایی که ساکن دشت و صحرا بودند شروع به استفاده از گل برای تولید وسایل ضروری برای زندگی کردند و انواع کوزه ها و کاسه ها و پیاله ها را ساختند. باستان شناسان قدیمی ترین چرخ سفالگری را در شوش پیدا کرده اند. همچنین چرخ های دیگری سفال گری را نیز در تپه ی سیلک که زیاد از همدان دور نیست کشف کرده اند.
لالجین یکی از شهرهای استان همدان است که به عنوان مرکز تولید سفال خاورمیانه شناخته میشود. ۸۰ درصد از جمعیت این شهر به پیشهی سفالگری، سرامیککاری و شغلهای وابسته مانند نقاشی روی سفالینهها، بستهبندی، خرید و فروش محصولات سفالی و غیره اشتغال دارند.
لالجین؛ پایتخت جهانی سفال
لالجین دارای پیشینه سفالسازی نزدیک به ۷۰۰ سال است و در حال حاضر سفالگری بهعنوان یکی از مهمترین رشتههای صنایعدستی استان همدان شهرت جهانی دارد.
ساختار منحصربهفرد تولید سفالینه در این شهر بهگونهای توسط دست توانمند طبیعت رقم خورده است که از تهیه انواع مختلف مواد اولیه تا تولید، تکمیل، توزیع و درنهایت صادرات سفال و سرامیک همگی یا در لالجین انجام میشود یا قابلیت انجام آن در این شهر وجود دارد.
همین ویژگیها سبب شد تا از نیمه دوم سال ۹۴ زمزمههایی مبنی بر ثبت شدن لالجین بهعنوان شهر جهانی سفال به گوش برسد تا اینکه داوران یونسکو اردیبهشتماه ۹۵ در شهر لالجین حضور یافتند و از نزدیک تمام جوانب و هنر سفالسازی در این شهر را مورد بررسی قرار دادند.
در نهایت زحمات و تلاشهای مسئولان، هنرمندان لالجینی و رسانههای استان به ثمر نشست و این شهر بهعنوان شهر جهانی سفال به ثبت سازمان جهانی یونسکو رسید.
سفال؛ سوغات ارزشمند همدان
ظروف سفال همدان جزو صنایع دستی معروف و مشهور همدان است که تمام مراحل تولید سفال و سفالینه در استان همدان و شهر لالجین صورت میگیرد. برای تهیه سفال همدان زحمت ها کشیده میشود و سفالگران از خاک سفال سازی را با آب مخلوط کرده و با هنر دستان خود آن را به زیبایی هر چه تمام تر به اشکال مختلف در میآورند و انواع ظروف تزئینی و مصرفی را تولید میکنند.
مراحل تولید سفال
بازار سفال همدان در تولید سفال خاک مخصوص این کار حرف اول را میزند در لالجین همدان این خاک را از روستایی به نام دستجرد تامین میکنند. در ابتدا خاک های مورد نیاز که به صورت کلوخ هایی در اندازه های مختلف هستند را کوبیده و داخل تغارهای بزرگی میریزند و با آب مخلوط مینمایند، سپس با استفاده از الک آن دوغاب را از صافی عبور داده تا سنگ ریزه ها و ناخالصی های خاک جدا شود. و بعد از آن برای مدت 2 یا 3 روز به آن دست نمیزنند و میگذارند در جایی بماند و تبدیل به لوا شود، سرانجام بعد از این که اندکی سفت شد و سپس آنها را به صورت خشت هایی در میآورند و به محلی در کارگاه به نام ترپاقدان میفرستند. در ترپاقدان دو نفر یا بیشتر این گل ها را ورز داده و به قسمت های کوچکتری به شکل کله قند آماده میکنند که در اصطلاح به آن چونه گفته میشود، بعد این چون ها را زیر دست استاد چرخکار میگذارند تا آنها را تبدیل به سفالینه کند.